el lago de las nubes de colores

Het ontstaan van Woongemeenschap "Mozartheuvel"

Wie beter kun je vragen om de geschiedenis van het ontstaan van een woongroep uit de doeken te doen, dan twee bewoners van het eerste uur. In een gezellig interview met Coby Korff de Gids en Annie Pietersma-Schalke komen de mooie verhalen al snel boven tafel. Tijdens het gesprek met Ria Schopman van Tekstbureau De Letterbrug en Yoff Kau, de jongste bewoner van de woongroep, blijkt al gauw dat het collectieve geheugen van de krasse dames een schat aan informatie bevat. Nog voor het pand er stond waren Coby en Annie (zie voetnoot) betrokken bij het ontstaan van woongemeenschap Mozartheuvel.

Het prille begin

Annie Pietersma-Schalke (links) en Coby Korff de Gids (rechts)

Coby (rechts op de foto) legt uit: ‘Begin jaren negentig was er sprake van woningnood in de sociale sector en behoefte aan seniorenwoningen. Met ondersteuning van diverse wethouders (o.a. de heren Dijkhuizen en Noordanus) en het GDO, is er toen gezocht naar mogelijke projecten en locaties. Het GDO was toen nog een jonge vereniging. In die periode werd ik via een kennis benaderd om als vrijwilliger het bestuur van het GDO administratief te ondersteunen. Ik heb dat acht jaar lang volgehouden. Van mijn collega’s herinner ik me met name Rosemary Samdhan, een zeer gewaardeerde consulente die zich altijd met hart en ziel inzette voor het GDO en alle (aspirant-)bewoners.’

Begeleiding vanuit het GDO

Coby zelf begeleidde in die tijd een groot aantal woongroepen vanaf de oprichting tot aan het betrekken van de gebouwen. Soms werden bestaande gebouwen verbouwd  zoals De Sierkan, Panderfabriek, het Landbouwhuis, maar er waren ook nieuwbouwprojecten. Coby noemt het GDO in die tijd een "goed geoliede machine", die elke maand bijeenkomsten organiseerde voor aspirant-bewoners en actief aan werving deed.

mozartheuvel 2
Coby: ‘De belangrijkste aanbeveling vanuit het GDO was deze: "Geef vooral je eigen bezigheden en interesses niet op, die je buiten de groep hebt. Maak jezelf niet afhankelijk van je woongroep."’

Annie knikt instemmend. Met name in de beginjaren had zij nog vele werkzaamheden als vrijwilliger. Coby is zelfs nu nog druk met het koor en de koffiecorvee bij onze buren van de Pastoor van Ars kerk.

De locatie Waldeck/Loosduinen

Onder de geïnteresseerden voor het groepswonen was veel belangstelling voor de locatie Waldeck/Loosduinen. Het was ook Annie’s wens om hier te wonen. Tijdens de bijeenkomst van "de initiatiefgroep Loosduinen" in het Stadsdeelkantoor op 7 maart 1990, werd de (te) grote groep belangstellenden in tweeën gesplitst. Een deel ervan zou later Mozartheuvel gaan bewonen. Het was niet eenvoudig om een goede locatie met bouwgrond en bijbehorende vergunningen te verkrijgen. Het project ving aan in 1991, ruim voordat met de eigenlijke bouw wordt begonnen.

Niet zonder slag of stoot

Er was vanuit de buurt en natuurverenigingen veel bezwaar tegen het opofferen van een stukje van "Klein Meer en Bosch” (protest oktober 1991). Ook is er uitgebreid archeologisch onderzoek gedaan door de Gemeente Den Haag hetgeen interessante vondsten uit de Bronstijd opleverde. Een aantal aanvankelijk geïnteresseerden hadden zich al vòòr de realisatie van het appartement teruggetrokken, of hadden elders een plek gevonden. Ook was het zo dat woon- en zorgcentrum Tabitha hier graag aanleunwoningen wilde realiseren. Dat deel van het plan ging niet door, maar in latere jaren hebben wel veel bewoners op de eerste en tweede etage, een tijdelijke plek gevonden om later door te stromen naar Tabitha.

Bouwen aan de woningen en aan de groep

Met het slaan van de eerste paal op 30 maart 1992, werd de bouw onder auspiciën van Patrimonium gestart. Patrimonium is inmiddels opgegaan in woningbouwvereniging Staedion die nu het gebouw beheert. De aspirant-bewoners waren reuze betrokken en gingen zelfs elke maand op de bouwplaats naar de vorderingen kijken. Ze gingen regelmatig met elkaar uit eten en ze leerden elkaar steeds wat beter kennen. Een van de activiteiten waren de door de gemeente en GDO georganiseerde en gesubsidieerde "teambuilding" bijeenkomsten op locaties buiten de stad (o.a. in Bergen aan Zee). Daar kregen ze allerlei nuttige informatie en deden ze oefeningen met betrekking tot het fenomeen groepswonen.

Van begeleider naar aspirant-bewoner

Coby woonde vlak in de buurt van de nieuwe locatie en zag de bouw van het nieuwe appartement vorderen vanuit het raam van haar toenmalige woning op de Heliotrooplaan. Zo werd haar eigen belangstelling gewekt en veranderde haar rol van medewerker bij het GDO, naar aspirant-bewoner van de Mozartheuvel, met toestemming van de groep, die op dat moment bestond uit dertig mensen. Drieëntwintig leden van deze groep zouden later de in totaal 18 woningen op de 3e en 4e woonlaag van het pand gaan betrekken.

Mozartheuvel is klaar

In april 1993 was het moment daar en konden de leden van de woongroep de nieuwe appartementen betrekken. Er was een heel schema opgesteld zodat niet iedereen tegelijk met de verhuisauto voor de deur zou staan en de liften wellicht overbelast zouden raken. Mozartheuvel was de 13e woongroep van GDO die werd gerealiseerd in Den Haag. De statuten waren opgesteld en het huishoudelijk reglement zorgde ervoor dat men als bewoner wist waar men aan toe was. Zo was de seniorengroep niet in het leven geroepen voor mensen die zorg- en/of hulpbehoevend waren, maar juist bedoeld voor zelfstandige en zelfredzame mensen. Degenen die het langst stonden ingeschreven bij het GDO hadden eerste keuze. Annie was als laatste aan de beurt was en kreeg de overgebleven tweekamerwoning toegewezen.

Annie: ‘Ik wilde dolgraag in deze woongroep en hoewel ik liever een driekamerappartement had gehad, dacht ik toen, ach, ik kan later altijd nog intern verhuizen.’ Inmiddels is het bijna vierentwintig jaar later en woont ze nog altijd met veel genoegen en plezier in dezelfde tweekamerwoning.

Veranderingen

Annie en Coby waren beiden al weduwe voordat ze de woongroep betrokken en hadden toevallig beiden de schone leeftijd van 62 jaar. Voor de dames was het groepswonen een nieuwe woonvorm waar ze heel bewust voor hebben gekozen.

Coby: ‘De eerste bewoners kozen heel bewust voor deze woonvorm. Het sociale aspect was een belangrijke motivatie om toe te treden. Tegenwoordige spelen ook andere belangen mee. Het zijn immers comfortabele en betaalbare woningen op een mooie locatie.’

mzartheuvel6Annie: ‘Ja, er is veel veranderd door de jaren heen. De minimum leeftijd voor nieuwe bewoners is langzaam maar zeker gezakt van 65 jaar naar 50 jaar.  Er worden minder uitstapjes georganiseerd dan vroeger en het lijkt alsof nieuwe bewoners anders omgaan met het groepswonen’. Ze voegt er aan toe: ‘Maar je moet met de tijd mee en flexibel omgaan met veranderingen, omdat je anders je eigen plezier in het wonen verliest.

De buurt die in de beginjaren nog heel erg rustig was, is wel aanzienlijk drukker geworden. Toch is het nog altijd fantastisch om zo in het groen te wonen en dichtbij alle mogelijke voorzieningen met een fijne groep mensen om me heen.’

mozartheuvel5 spiegel‘Ja,’ zegt Coby, ‘in de beginjaren werden ook met de medebewoners reizen ondernomen, zoals naar Verona en Praag. Dat is de laatste jaren niet meer voorgekomen, maar die reisjes hebben we als heel bijzonder ervaren. Het was toen een actieve woongroep die erg hield van feesten en bijeenkomsten. De meeste van de oorspronkelijke bewoners zijn inmiddels helaas niet meer in leven. De invulling van het bestuur, waarvan ikzelf ook een aantal jaren voorzitter mocht zijn, is door de jaren heen veranderd. Dat lijkt te horen bij deze moderne tijd. Ook was er vroeger was een overvloed aan aspirant-bewoners. We mochten negen mensen op lijst hebben, de helft van ons aantal woningen.

Tegenwoordig is de spoeling dunner en dat is jammer. Het vinden van nieuwe bewoners bij het vrijkomen van een woning is lastiger geworden, en geïnteresseerden willen vooral een driekamerwoning.’

Voorheen kreeg de groep twee maanden tijd om een nieuwe bewoner te vinden, maar de periode totdat Staedion zelf een nieuwe huurder aandraagt, is aanzienlijk verkort. Dat levert soms lastige situaties op. Vooral de voorzitter doet er alles aan om iemand te vinden die het groepswonen een warm hart toedraagt. Hierdoor is er niet altijd meer tijd en ruimte om via het ouderwetse groepsproces elkaar rustig leren kennen en voor elkaar te kiezen als buren en medebewoners. Dat is soms best jammer, vinden Annie en Coby.

Groepswonen een goed idee!

Coby en Annie zijn nog volledig onafhankelijk en staan actief in het leven. Toch is het een fijn idee dat er altijd iemand in de buurt is die je om hulp kunt vragen. Dat geeft een gevoel van veiligheid en geborgenheid. Ze hebben ook nooit enige druk van de woongroep ervaren, maar voelen zich juist vrij om zelf te beslissen waar ze wel of niet aan deelnemen. En natuurlijk is het zo dat je niet iedereen aardig hoeft te vinden, als je maar respectvol met elkaar omgaat en oprecht geïnteresseerd bent in het groepswonen. Je moet er wel wat voor doen natuurlijk!

Kom eens kennismaken

De wekelijkse koffiebijeenkomsten en de maandelijkse Happy Hour zijn een mooie gelegenheid voor de leden om bij te praten en voor toekomstige bewoners om kennis te maken. Coby en Annie nodigen nieuwe aspirant-bewoners van harte uit om kennis te komen maken. Ze geven aan dat ze op de respectabele leeftijd die ze inmiddels bereikt hebben, graag het stokje doorgeven aan een nieuwe generatie bewoners om een goede invulling te geven aan het fenomeen groepswonen. En ze hopen op veel leuke uitjes en gezellige samenkomsten.

(Voetnoot: Annie Pietersma is overleden in het voorjaar van 2020, ze wordt gemist!)